Toplum içerisinde bireyin kişisel hak ve hürriyetleri Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gereği koruma altına alınmıştır. Anayasa Mahkemesinin görevleri arasında bu hak ve hürriyet ihlalleri hakkında inceleme ve karar verme yetkisi bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulabilmesi için öncelikle devletin kamu gücünden kaynaklı aktif veya pasif olarak bir hak ihlalinin meydana gelmiş olması gerekmektedir. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 45. maddesi ile 51. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru şartları Anayasa Mahkemesi İç Tüzüğü 59. maddesi ile 89. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesine, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde güvence altına alınan hakları ihlal edilen herkes bireysel başvuru yolunu kullanabilmektedir. Şirket, vakıf ve dernek gibi özel tüzel kişiler de tüzel kişiliğinden kaynaklı hak ihlallerinin bulunması durumunda Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru yolunu kullanabilirler.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru yolunun kullanılabilmesi için öncelikle ülke içindeki tüm idari ve hukukî yollar sırayla ve usule uygun olarak tüketilmiş olması gerekmektedir. Bu sebeple iç hukuk yolları tüketilmeden yapılan başvurular Anayasa Mahkemesi tarafından reddedilmektedir.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilmesi için yasal süre sınırlaması bulunmaktadır. Bireysel başvuru için yasal süre, ülke içindeki tüm idari ve hukuki yolların tüketilmesini belirleyen en son karar tarihinden itibaren 30 gündür. Eğer bireysel başvuru konusu ile ilgili olarak ülke içinde herhangi bir idari ya da hukuki başvuru yolu öngörülmemişse, bireysel başvuruya konu olan hak ihlâlinin öğrenildiği andan itibaren yine 30 günlük süre söz konusudur. Eğer mücbir sebep olarak nitelendirilebilecek afet, ağır hastalık, yasal engel vb. durumlardan ötürü bireysel başvuru 30 günlük süre içinde yapılamamışsa, söz konusu engelin ortadan kalktığı andan itibaren 15 gün içinde bireysel başvuru yapılmalıdır. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvurunun mücbir sebepten dolayı geç yapılmış olması halinde öncelikle mücbir sebebin kabul edilebilir olup olmadığı hakkında karar verecektir.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Usulü
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuruda bulunulabilmek için öncelikle Anayasa Mahkemesinin web sitesinden edinilecek bireysel başvuru formunun doldurulması gerekmektedir. Bireysel başvuru formuna yazılması gerekenler aşağıda sıralanmıştır;
- Başvurucuya ait kişisel bilgiler,
- Kamu gücünün işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti,
- Bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenlerle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve delillere ait özlü açıklamalar,
- Başvurucunun güncel ve kişisel bir temel hakkının doğrudan zedelendiği iddiasının açıklanması,
- Başvuru yollarının tüketilmesine ilişkin bilgiler,
- Başvuru evrakları arasına mutlaka başvurucunun kimlik fotokopisi eklenmelidir. Anayasa Mahkemesi bazı kararlarında başvuru evrakları başvurucunun kimlik fotokopisinin olmaması nedeniyle başvuruyu reddetmiştir.
- Son olarak başvuru formunda hak ihlalinin tespiti ile ihlalin giderilmesi için maddi-manevi tazminat veya yeniden yargılama talep edilmelidir. 16.04.2018
