Aort Diseksiyonu (Aort Damar Yırtığı) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Aort damarı, vücudun en önemli ana damarıdır. Kalpten direkt çıkan ana atar damar’dır. Aort damarın iç duvarın herhangi bir yerinden yırtılmasıdır. Ciddi ve ölüme yol açabilen ciddi bir durumdur. Erkeklerde kadınlara oranla iki kat fazla görülen bu hastalığa genellikle 60-80 yaş aralığındaki kişilerde rastlanır. Yüksek tansiyona bağlı damar içi basıncının artması, damar sertliği ve ani gelişen travmalar (trafik kazası vs) aort yırtığının en önemli sebepleri arasında yer almaktadır. Damar yapısında farklık olması (katman sayısının üç yerine iki olması gibi), aort damarını ilgilendiren ameliyat geçirilmiş olması ve doğuştan gelen genetik faktörler, bağ dokusu hastalıkları da yırtılma sebepleri arasında yer almaktadır. Bunların sonucunda iç duvarında oluşan yırtık orta katmana ulaşır ve katmanlar arasında süzülmeye başlayarak iç ve dış tabakayı birbirinden ayırır. Bu durum Aort Disksiyonu olarak adlandırılır.

Belirtiler:

Aort yırtılmasının en önemli belirtisi ani gelişen göğüs ağrısıdır. Ağrı öylesine şiddetlidir ki hastalar, organlarının yırtıldığı hissine kapıldıklarını ifade ederler. Ağrı göğüs üzerinden sırta, boyuna, çeneye, dişlere ve kollara yayılabilir. Ağrı şiddeti farklılık gösterse de azalma eğilimde değildir. Beyine giden damarlar etkilenmişse felç, körlük veya bayılma gelişebilir. Aort yırtılmasında ayaktaki atardamarların tıkanmasına bağlı nabızların azalması ya da kaybolmasına neden olabilir.

Diğer Bulgular:

-Nefes darlığı,

-Halsizlik

-Terleme

-Radial, femoral ve/veya karotit arterde azalmış pulsasyon varlığı

-Ekstremiteler arası kan basıncı değişikliği

-Hipertansiyon (tansiyon yüksekliği) ve taşikardi

-Hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü)

-Ses kısıklığıRisk Faktörleri:

• Hipertansiyon
• Bağ doku hastalıkları (Marfan, Ehler Danlos vs.)
• Biküspid aort (Aort kapak anomalisi)
• Aort koarktasyonu
• Bilinen aort anevrizması
• Gebelik
• Aortanın inflamatuar (iltihap) ve medial dejeneratif hastalıkları
• Otoimmün hastalıklar
• Bazı Sendromlu Hastalıklar (Turner’s syndrome: Noonan’s sendromu, polikistik böbrek, giant-cell aortit, sistemik lupus)
• Künt travma

Tanı:

Bilgisayarlı Tomografi

%83-100 sensitif,%87-100 spesifiktik. Olmazsa olmazlardandır. Yırtık tipi hakkında, gerçek ve yalancı yırtık ayırımında bilgiler sağlar.

BT dezavantajı: Kontrast madde reaksiyonu, kapak fonksiyonu, intimal yırtık yeri hakkında yeterli bilgi vermez.

Anjiografi:

Sensitiv %88 (%83-94) sensitiv, %94 ( %87-100) spesifiktir. Aortanın anatomik özellikleri hakkında bilgi verir. Aort yetmezliğini gösterir. Tip A-B diseksiyonu ayırımını yapar.Yalancı lümenin trombozisi nedeniyle yanlış yorumlanabilir (class 2 diseksiyon tanısında yetersiz). İnvaziv ,zaman alıcı ,pahalıdır.

MR Anjiografi:

Acil servis için uygun değil. Sensitivitesi %90, Spesifitesi >%95’dir. Kontrast kullanımı yoktur. BT’ye göre daha uzun zaman alır.

Transözefageal Eko (TEE)

Prosedürü tolere edemeyenler (%3) sedasyon veya genel anestezi gerektirir.

Sensitivite %97-%100 ve spesifite %97-%99’dır. Bilinen özefagus hastalığı olması rölatif kontraendikasyon oluşturur.

Tedavi:

Medikal

Endovaskuler – TEVAR / EVAR

Cerrahi

Medikal tedavi klinik duruma göre yapılır. Ağrı mutlaka giderilmelidir. Bu hastalarda ilk hedefimiz perfüzyonu (kanlanmayı-kan akışını) bozmadan sol ventrikül kontraksiyonunu (kalp atımını) azaltmaktır. Böylelikle disseksiyonun ileriye yayılımı ve olası bir rupture (patlamayı) önlenmeye çalışılır. Tansiyon yüksekliği control altına almak ve belli bir seviyede turmak için tansiyon düzenleyici ilaçlar kullanılmaktadır.

TEVAR / EVAR

Cerrahi tedaviye alternative bir yöntem olan stent-greft tedavisi uygun yüzeyel bir damarından girilerek stent-greft denilen bir protezin hastalıklı göğüs veya karın bölgesindeki damar bölgesine yerleştirilmesi ile anevrizmanın-diseksiyonun tedavi edilmesidir. Stent-greft özel bir kumaş kaplı olan tel kafestir. Yerleştirildiği damar içine stent-greftin sınırladığı oluşan yeni bir damardır.

CERRAHİ Medikal tedavinin yetersiz kaldığı, TEVAR veya EVAR stent greftleme için uygun olmayan ve rupture (patlamış) olan durumlarda uygulanmaktadır. Açık cerrahi ile yırtılan damar Greft (sunni damar) ile değiştirilmesiyle gerçekleştirilir.