Boşanmanın günümüz toplumunda göz ardı edilemeyeceği açıkça ortada olan bir durumdur. Boşanma kavramı günümüz toplumunda sıkça duyulan bir kavram haline gelmiş olmasına rağmen boşanma davasının süreci ve talep edilecek tazminatlar bakımından toplum olarak yeteri kadar bilgiye değiliz. Bu sebeple boşanma davası ile istenebilecek maddi ve manevi tazminatlar hususunda bilgilendirme yapmak gerekmektedir. Boşanma süreci her iki eş için de sıkıntılı bir süreç olsa da yasa koyucu tarafından eşlerin menfaatleri korunmaya çalışılmış ve kanunda eşlerin menfaatlerinin korunması için bir takım haklar öngörülmüştür. Bunlardan bazıları ise boşanma kararına bağlı maddi ve manevi tazminat talep etme hakkıdır.
Boşanma kavramı Türk Medeni Kanun’unun 161. maddesi ve devamında ele alınmış olup, boşanmaya bağlı maddi ve manevi tazminat 174. maddede açıklanmıştır. Kanun maddesine bakıldığında “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm kapsamından maddi ve manevi tazminatı ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir.
Maddi Tazminat
Evlilikle birlikte eşlerin birlikte yaşamaya başlaması ile aynı zamanda bir ekonomik birliktelik de ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple boşanma sonrası bu ekonomik birlikteliğin sona ermesi nedeniyle taraflar maddi olarak zarara uğramaktadırlar. Uğranılan bu zararın giderilmesi amacıyla tarafların maddi tazminat isteme hakları bulunmaktadır. Maddi tazminat talebinde bulunabilmek için tazminat talebinde bulunan eşin kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekmektedir. Kusursuz veya daha az kusurlu eş mevcut veya beklenen menfaatlerinden kaynaklı zararlarını diğer eşten talep edebilmektedir. Maddi tazminatın ödenmesine karar verilirken tarafların kusur oranın, evlilik süresi ve tarafların ekonomik gücü göz önüne alınarak mahkeme tarafından tazminat miktarı belirlenir. Maddi tazminatın ödenmesine peşin veya irat şeklinde de karar verilebilir. İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır.
Manevi Tazminat
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan eş, kusurlu olan diğer eşten manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. Manevi tazminat talebinde bulunulabilmesi için boşanmaya sebebiyet veren eşin kusurlu olması gerekmektedir. Aynı zamanda manevi tazminat talebinde bulunan eşin bu boşanma nedeniyle kişilik haklarının zedelenmiş olması gerekmektedir. Bu durumlarda mahkeme boşanma nedeniyle manevi değerlere verilen zararın belirli bir ölçüde giderilmesi amacıyla bir miktar tazminatın ödenmesine karar vermektedir. Manevi tazminatta manevi değerlerin boşanma nedeniyle zedelenmiş olması gerekmektedir. Manevi tazminatın ödenmesine karar verilirken manevi tazminat talebinde bulunan eşin uğramış olduğu manevi zararın boyutu, tarafların sosyal ve ekonomik durumları dikkate alınarak uygun bir tazminatın ödenmesine karar verilmektedir. Maddi tazminattan farklı olarak manevi tazminatın irat şeklinde ödenmesine karar verilemez. Bu sebeple manevi tazminatın sadece tek seferde ödenmesine karar verilebilir.
Maddi ve manevi tazminat talepleri boşanma davası ile birlikle veya boşanma davasının herhangi bir aşamasında istenilebileceği gibi boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içesinde de istenilebilir. Bu bir yıllık sürenin içerisinde dava açmayan tarafların dava hakkı zaman aşımına uğramaktadır.18.09.2018
Ben bu kanunu hiç anlamıyorum. Adam evleniyor bir ay sonra boşanıyorlar. Kadın bir ömür nafaka alıyor, Ya adam bununla tüm ilişkisini kesmek istiyor. Devlet hayır kesemezsin sen buna para ödeyeceksin diye diretiyor. Uzun yıllar evli kalanlar ayrı. Onlar ömrünü vermiş diyebiliriz. onu anlarım da. Bu ne ya bir ay evlen sonra gelsin paralar.