Çalışan kadınların çoğu hamilelik dönemlerinde yasal haklarını tam olarak bilmedikleri için büyük mağduriyetle yaşamaktadırlar. Hamilelik dönemi ve doğum sonrası işçinin mevcut olan yasal hakları nedeniyle ücretli ve ücretsiz izin alma hakları mevcut olup, bu haklar çerçevesinde işçi iş akdine son vermeden bu haklarının kullanma şansına sahiptir. Çalışan Kadın İşçinin Hakları Nelerdir? Çoğu kişi tarafından bu haklar tam anlamıyla bilinmediği için işverenin verdiği izinler çerçevesinde hareket edilmekte ve bazen işçi yasal alacaklarından vazgeçerek işten ayrılmaktadır. Bu sebeple iş kanunun kadınlara sağlamış olduğu bu hakların incelenmesi gerekmektedir. Kadın işçinin hamilelik dönemi ve doğum sonrasına ilişkin hakları İş Kanunun 74. Maddesinde ele alınmıştır. Bu madde kapsamından kadın işçinin haklarının sıralarsak;
Hamilelik Döneminde Çalışma
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonraki sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Çoğul gebelik halinde hamilelik sürecinin daha ağır geçeceği göz ününe alınarak kanunda çoğul gebelik yaşayan kadın için doğumdan önceki sekiz haftalık izin süresine iki hafta daha eklenmiştir. Bu iki haftalık ek sürenin kullanılabilmesi için çoğul gebelik durumunun doktor raporu ile ispatı gerekmektedir. Her ne kadar gebelik halinde doğum öncesi ve sonrası toplam onaltı haftalık süre içerisinde kadının çalıştırılmayacağı belirtilmişse de sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Doğum öncesi çalışılan bu sereler , kadın işçinin doğum sonrası sürelerine eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Çalışan Kadın İşçinin Hakları Nelerdir? Doğum Sonrası Haklar?
Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın ya da erkek işçi, analık hali izninin bitiminden itibaren başlamak üzere, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacına dayanarak ve çocuğun hayatta olması şartı ile, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilir. Eğer gebelik çoğulsa, bu belirtilen sürelere otuzar gün daha eklenir. Eğer çocuk engelli ise, belirtilen süre 360 gün olarak uygulanır. Ancak bu sürelere süt izni süreleri eklenmez.
Hamilelik Dönemi Periyodik Kontroller
İş Kanunu gereği hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilmesi gerekmektedir. Bu sebeple hamile kadının periyodik kontroller için işverenden izin alam hakkı bulunmakta olup, iş veren periyodik kontroller için işçiye izin vermek zorundadır. Bu izinler iş kanun kapsamında ücretli izin sayılmakta olup, işveren bu izin süresince işçiye ücretinin ödemekle yükümlüdür.
Süt İzni ve Ücretsiz İzin Hakkı Nelerdir?
İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır. Fakat süt izni bakımından dikkat edilmesi gereken husus işçinin günlük kullanacağı süt izinleri birleştirilmeyeceğidir. Bu iznin verilmesindeki amacın çocuğun günlük süt ihtiyacının karşılanmasıdır.
