Ebru Sanatı Nedir?

Ebru süsleme sanatı için hazırlanmış olan sıvının üzerine her tür rengin karıştırılıp kaynaşması ve bir görselin meydana çıkması ebru olarak bilinmektedir. Ebru süsleme sanatı geçmiş dönemlerden bu yana gizemli bir hava sının olması, sanatçıların ebru süsleme sanatı yaparken çeşitli tekniklerin denenebileceği bir ortam yaratan bu ebru süsleme sanatı sürekli değişken olması ve hiç bitmeyen tekniklerin olasından dolayı gizemli tarafını buradan alır. Ebru sanatı hat ve tezhiple beraber kitapların sayfalarında, ciltlerde kullanılan bir sanat çeşidi olmaktadır. Ebru süsleme sanatı başlı başına sanat eseri olarak görülüp sergilenmektedir. Orta Asya Sanatı olarak da bilinir. Peki, Ebru sanatı tarihçesi nedir?

Ebru Sanatı Tarihçesi Nedir?

Ebru süsleme sanatı nasıl, nerede ve ne zaman oluştuğu yani ortaya çıktığı hakkında kesin olan bir bilgi bulunmamaktadır. Eski kitapların bazılarında ebru örneklerinin görüldüğü bilinmektedir. Eski zamanların albümlerinde bulunan yazıların kenarlarında da ebru sana vardır. Eski kitapların içeriğinde bu ebru süsleme sanatı görsellerine rastlansa da kitapların zaman içerisinde tamir edildiği bilindiği için ebru süsleme sanatı hakkında kesin bir bilgiye ulaşmak zor olmaktadır.

Türk El Sanatları hakkında bilgi veren kitapların herhangi birinde bu ebru ile ilgili bilgiye yer verilmemiştir. Yer verilmemesi de ebru süsleme sanatı tarihi hakkında bilinmemesi devam etmesine yol açmıştır. Ebru görseline ait eski bir kaynağın ele geçmemesi durumunda bu bilinmezlik devam edecektir. Ebru süsleme sanatı sanatçılarının arasında söylenen bir bilgiye göre ebru sanat dalı Buhara’da ortaya çıktığı rivayet edilmektedir.

Yani sonuç olarak ebru Buhara’da ortaya çıkıp, İpek Yolu ile birlikte İran yolu üzeri ile Anadolu’ya geldiği söylenmektedir. Bu ebru sanat dalı eskilerde ana bir sanat olarak değil de yan sanat olarak hat çalışmalarında kullanılmıştır. Zamanla içerisinde ebru süsleme sanatı usta-çırak ilişkisiyle İstanbul’da büyüleyici bir sanat haline gelmeyi başarmıştır.

Ebru Sanatı Nedir?

Hayallerin ve bazı yaratıcı düşüncelerin kâğıt döküldüğü bir sanat olan ebru, uzun yıllara dayanan tarihe sahiptir. Peki, bu ebru sanatı nedir? İnsanların çoğunun merak ettiği bir konudur. Ebru süsleme sanatı, kitre adı verilen bir madde ile suyun yoğunlaştırılıp üzerine çeşitli renkteki boyaların dökülüp insanın hayal gücüne göre desenlerin verilip bir kâğıt üzerine o desenin aktarılmasıdır.

Aslında bu ebru süsleme sanatı olarak da adlandırılmaktadır. Ebru ev ve iş yerlerinin dekorasyonlarına şıklık katmak amacı ile de kullanılmaktadır. Çeşitli kullanım yerine sahip olan bu ebru için fırçanın kalitesi, boyanın kalitesi çok önemlidir. Bu unsurlar ebrunun kalitesini etkileyecek öneme sahiptir. Ebru süsleme sanatı Batı’da Türk Kâğıdı olarak bilinmektedir.

Ebru Sanatında Kullanılan Malzemeler Nelerdir?

Klasik olarak uygulanan bitkisel ve toprak boyalar kullanılmaktadır. Bu toprak boyalar içerisinde olan minerallere göre çeşitli renkler elde edilebilir. Aslında doğa içerisinde var olan her renkte bulunan topraktan boya elde edilebilmektedir. Bitkisel olan boyalarda bitkilerin gövde, kök ve yapraklarından renkler elde edilir. Fakat günümüzde bu doğallıklardan uzaklaşılarak ebruda kullanılan boyalar hazır boyalar yani sentetik boyalar olarak değişmiştir.

Bunların yanı sıra ebru için kullanılabilecek boya çeşitleri arasında yağlı boya, seramik ve cam boyaları bulunmaktadır. Ebruda kullanılacak toprak boyalarından elde edilen kırmızı rengini Demir oksit özelliği bulunan topraklardan alınmaktadır. Tütün rengini en iyi veren toprak türü ise Çamlıca toprağı olarak bilinmektedir. Siyah renk elde etmek için de baca isi kullanılmaktadır.

Bu toprak boyalarının hazırlanışı eski zamanlarda zor olsa da günümüzde artık bunlara gerek kalmayarak çeşitli ebru boyaları bulunmaktadır. Ebru sanat yapımında su için kireç derecesi düşük olan süzülmüş ve aynı zamanda da bekletilmiş olması gerekmektedir. Bunun yanında en iyisi yağmur suları olmaktadır. Çünkü yağmur suları saf su olduğu için aralarında en iyisidir. Ebru yapımında lazım olan en önemli malzeme ise ebru teknesidir. Bu teknelerinde çeşitleri vardır. Bunlardan bazıları Alüminyum, Çinko ve ağaç tekneleridir.

Bunu yazıyıda okumanızı tavsiye ederim: Hattat Sanatı Nedir?

Ebru Sanatının Çeşitleri Nelerdir?

Ebru süsleme sanatı için çok fazla çeşit bulunmaktadır. Bu çeşitlerin başında hatip ebrusu, çiçek ebru, taraklı ebru, kıvrımlı şal ebrusu, gelgit ebru gibi çeşitler vardır.

Ebru Sanatında En Gerekli Olan Malzemeler Nelerdir?

Ebru süsleme sanatı için gerekli olan en önemli malzeme boyalar, fırçalar ve teknelerdir. Özelliklede ebruda kullanılan fırçaların gül dalından yapılmış olmasına özen gösterilir. Bazı ebru ustaları fırçalarını kendileri yapmaktadır.

Aynı zamanda ebru süsleme sanatı için kullanılan boyaların kalitesinin de iyi olması gerekmektedir. Ebru için kullanılan malzemeler ne kadar doğru ve kaliteli olursa çıkan işte o kadar iyi olmaktadır. Aynı zamanda bunların yanın sıra ebru süsleme sanatında kullanılacak olan kâğıdın emici özelliğe sahip mat bir kâğıt olması gerekmektedir.

Kısacası ebru süsleme sanatında gerekli olan malzemeler şunlardır;

• Kâğıt
• Su
• Toprak boya
• At kılı
• Tekne
• Gül dalı
• Öd

Bunlar bir ebru yapımı için almazsa olmaz malzemelerdendir.

Ebru Sanatı Nasıl Yapılır?

Bir ebru süsleme sanatı icra etmek için gerekli olan bütün malzemelerin edinilmesi gerekir. Sonrasında da ebru için teknenin içerisine kitre adı verilen suyun dökülüp bir kıvan oluşturulması lazımdır. Daha sonrasında bu suyun 2 gün bekletilip süzülmesi gerekir. Ebru süsleme sanatında kullanılmak istenilen renk toprak boyalar sayesinde elde sildikten sonra öd eklemesi yapılır. Sonrasında 1 ay ve 15 gün arasında bekletilmek üzere bırakılır.

Bunların sonucunda içinde kitre bulunan su tekneye dökülür, boyalar su üzerine bırakılır. Kâğıt ise bu teknenin üzerine serilir. En sonunda ise bu kâğıt beklemeden çekilir ve kurmak üzere bırakılır.

Ebru Sanatı İçin Uygun Olan Alanlar Nelerdir?

Ebru için gerekli ortamın orta sıcaklıkta tozların bulunmadığı bir alnın tercih edilmesi gerekir. Gerekli ortamın daha öncesinde ayarlanmasına önem verilmelidir.