Epilepsi (Sara Hastalığı) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Epilepsi (Sara Hastalığı) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir? Beyin hücreleri arasında normalde düzenli bir elektrik aktivite  mevcuttur. Bazı beyin hücreleri; ani başlayan anormal elektrik deşarjlar sonucu, normal fonksiyonlarını yerine getiremezse epilepsi nöbetleri ortaya çıkmaktadır. Bu elektriksel aktivite bozukluğu sonucunda beynin etkilenen bölgesine göre nörolojik belirtiler ortaya çıkar ve bu belirtiler saniyeler-dakikalar içinde geçer.

Toplumdaki her 30 kişiden biri, hayatının herhangi bir döneminde, bir kez epileptik nöbet geçirebilir. Birden fazla ortaya çıkan yani tekrarlayan epileptik nöbetler; Epilepsi (Sara) hastalığı olarak adlandırılır.

Epilepsi oldukça yaygın bir hastalıktır. Toplumda görülme sıklığı % 0,5-1 arasındadır. Herhangi bir yaş ve zamanda ortaya çıkabilmektedir; ancak ilk 16 yaşa kadar ve 65 yaşından sonra görülme sıklığı artmaktadır.

Epilepsi Hastalığının Nedeni Nedir?

Epilepsi hastalarının yaklaşık yarısında, herhangi bir neden tespit edilemeyebilir. Bu grup İdiyopatik (nedensiz) Epilepsi hastalığı olarak bilinmektedir. Bunun dışında bu hastalık birçok farklı neden sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Bunlar içinde en sık izlenenler; beyin tümörleri, menenjit ve ensefalit gibi beyin enfeksiyonları, beyin damar tıkanıklıkları veya kanamaları, kafa travmalarıdır. Bunlar dışında genetik hastalıklar, metabolik hastalıklar, zehirlenmeler ve Alzheimer Hastalığı gibi beynin dejeneratif hastalıklarının seyrinde de bu hastalığı ortaya çıkabilmektedir.

Çeşitleri Neledir?

Kısaca bilinmesi gereken nöbetlerin iki çeşit olduğudur: Bunlar parsiyel (yani beyinde bir bölgeye sınırlı) ve jeneralize (beynin genelini etkileyen) nöbetlerdir. Nöbet tipinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Nöbetin tipine göre uygun ilaç tedavisi başlanmalıdır.

-Jeneralize nöbetlerde bilinç kaybı ile birlikte ani olarak dalma, tüm vücutta kasılma ve titremeler, sıçramalar oluşmaktadır. Hastalarda, bu nöbet sırasında ağızdan köpük gelme, dişlerde ve çenede kilitlenme, dil- yanak  ısırma, idrar kaçırma gözlenebilir.

-Parsiyel nöbetlerde beynin etkilenen bölgesine göre belirtiler gözlenmektedir. Vücudun tek tarafında kasılma, uyuşma, ani psikolojik değişiklikler, hoş olmayan koku veya tat hissetme, yutkunma, ağız şapırdatma, göz kırpıştırma, üstündeki kıyafetlerle oynama, bir şey yakalamaya çalışma bunlardan bazı örneklerdir.

Epilepsi Ataklarını Neler Tetikler?

Uykusuzluk, açlık, fiziksel yorgunluk, yoğun stres, aşırı alkol tüketimi, uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanımı, çok parlak ve şiddetli ışık uyaranları (disko ışıkları, video oyunları gibi), enfeksiyonlar ve ateş yüksekliği sıklıkla nöbetleri tetiklediği bilinen faktörlerdir.

Epilepsi Tanısı Nasıl Konur?

Klinik olarak tanısı konulan bir hastalıktır. Geçirilmiş bir atağın epilepsi olup olmadığına karar vermek, epilepsi ise ne tür bir epilepsi olduğunu tespit etmek için hastanın ve/veya hasta yakının gözlemi çok önemlidir. Tanısı konulurken, hastanın nöbetlerini gören bir kişiden alınacak bilgiler çok değerlidir. Bu yüzden, hastanın nöbetini gören kişinin tarifi, mümkünse kaydedeceği video kaydı tanıya oldukça yardımcı olacaktır.

Beyin MR görüntülemesi ve EEG (elektroensefalografi) incelemesi her hastada uygulanması gereken incelemelerdir. Beyin MR’ında beyin tümörü, damarsal bozukluklar , travma sonucu oluşan hasar, başka bir beyin hastalığı veya doğumsal bozukluklar olup olmadığına bakılır. EEG incelemesinde ise beynin elektriksel aktivitesinde bir anormallik olup olmadığı incelenir. EEG incelemesi epilepsi hastalarında nöbet hali dışında normal çıkabilir. Ancak EEG nöbet sırasında çekilmişse anormal elektriksel aktivitenin görülmesi gerekir. Sistemik ve metabolik hastalık araştırması açısından, kan tetkikleri yapılması gerekebilmektedir.

Tedavisi Nasıl Yapılır?

-Epilepsi tedavisinde ilk olarak ilaç tedavisi başlanmalıdır. Günümüzde birçok ilacı mevcuttur. Hastanın yaşı, diğer hastalıkları, nöbetinin tipine göre uygun ilaç seçilmelidir. Hastalarının %70-75’inde sadece tek bir ilaç ile nöbetler kontrol altına alınabilmektedir. Bazı durumlarda ikili, üçlü ilaç tedavisine gerek duyulabilir. Tedavi altında 3-4 yıl nöbet görülmezse; uygun hastalarda, doktor kontrolünde ilacın azaltılıp, kesilmesi denenebilir. Bazı hastaların ise uzun süreli veya ömür boyu epilepsi ilaçlarını kullanmaları gerekebilir. Hastalar ilacını düzenli almalı, kendi başına asla kesmemelidir. Çünkü bu tedavide kullanılan ilaçların ani kesilmesi; ağır veya durdurulamayan nöbetlere neden olabilir. Epilepsi tanısı olan bir bayanın gebelik düşünmesi durumunda, gebe kalmadan önce ilaç tedavisinin yeniden düzenlenmesi ve gebelik süresince yakın takip edilmesi gerekir.

-Cerrahi yöntemler ise seçilmiş hasta gruplarında uygulanır. Epilepsi (Sara hastalığı) cerrahisi genellikle ilaca dirençli nöbetleri olan hasta grubunda uygulanmaktadır. Cerrahi planlaması video-EEG yöntemi ile ayrıntılı izlem, beyin görüntülemeleri ile planlamalar sonrası uygun bulunan hastalarda uygulanır.