Habitat Nedir?

Habitat kısaca canlıların yaşadığı alanları belirtmek için kullanılan terimdir. Ancak habitat nedir sorusunun oldukça geniş bir cevabı da bulunmaktadır. Habitat canlı türlerinin yeryüzünün farklı noktalarında oluşturdukları yaşam alanlarına denir. Habitat kavramı içerisinde bulunan canlı türleri oldukça fazla olmakla beraber yeryüzünün farklı bölgelerinde bulunabilir. Bu bağlamda birden fazla türün oluşturduğu canlı gruplarının yaşam alanına habitat denmektedir. Aynı zamanda belli bir türün yaşadığı canlı grubu da özel habitat kavramı içerisinde ele alınır. Bir bölgenin habitat kavramı içerisinde ele alınabilmesi için, yaşam faaliyetleri bulundurması gerekir.

Bu minval de yaşam faaliyetleri gösteren bölgeler yerkürenin doğal veya fiziksel bir parçası olabilir. Biyo çeşitlilik kavramını oluşturan canlılar zaman içerisinde farklı bölgelere yayılma özelliği göstermektedir. Bu bağlam da aynı tür canlılar birden fazla bölgede yaşayabildiği gibi farklı türler de aynı habitat içerisinde bulunabilir. Zaman içerisinde yaygınlık gösteren bu çeşitliliğin en anlaşılabilir örneği, kedilerin ve birçok hayvan türünün evcilleştirilerek insan habitatın da yaşamaya başlamasıdır. Aynı zamanda insanların farklı canlı türleri barındıran doğal yeryüzü parçalarında yaşamaya başlaması da bu örnek içerisinde yer alır. Habitat kavramı ilk olarak 1978 yılında biyologlar tarafından canlıların yaşadığı alanları belirtmek amacıyla kullanılmıştır.

Bilim dünyasında kısa süre içerisinde kabul gören bu kavram, evrensel nitelik kazanarak literatüre girmiştir. Köken bakımından Latinceden türeyen habitat kavramının, kelime anlamı doğal yaşam alanıdır. Günümüzde de hala biyologlar tarafından incelenmekte olan habitat nedir kavramı, içinde barınan canlı türlerinin sayısı hususunda bir netliğe kavuşmuş değildir. Bu durum sürekli değişme içerisinde olan ekosistem ve bazı canlı türlerinin mikro ölçülerde bulunması ile açıklanmaktadır. Aynı zamanda yeryüzünün hala keşfedilmeyen kısımlarının olduğu düşüncesi, habitat kavramının içerik bakımından bir kesinliğe ulaşılması hususunda engel teşkil etmektedir.

Günümüzde artış gösteren barınma, yemek ve sanayi bazlı ihtiyaçlar nedeniyle habitat alanları tahrip edilmektedir. Bu durum biyo çeşitlilik hususunda bir krize neden olmaktadır. İhtiyaçlara ve sorumsuzluklara paralel olarak yaygınlaşan habitat tahribinin en belirgin örnekleri, Kontrolsüz avcılık, ağaçların kesilmesi, yerleşim yerlerindeki düzensiz artış ve türlerin yaşam alanlarının ekonomik gerekçeler gösterilerek daraltılması ya da yok edilmesidir. Bu hususlar dikkate alındığında habitat nedir sorusunun cevabı yakın gelecekte, olumsuz değişimler gösterebilir.

Habitat Parçalanması Nedir?

Habitat parçalanması, biyologlar tarafından habitat alanlarının tahrip edilmesi, küçülmesi veya yok olması gibi hususlar için kullanılmaya başlanan bir kavramdır. Bu anlamda biyologlar habitat parçalanmasını fiziksel ve biyolojik olarak ele almaktadır.

Biyologlar tarafından sınıflandırılan fiziksel ve biyolojik nedenler şunlardır;

• Matris Alan Miktarı.
• Yama Uzaklıkları ve İzolasyon.
• Yama Sayısı.
• Geçiş ve Bağlantı Koridorları.
• Tür Çeşitliliği.
• Popülasyonun Artış Hızı.
• Genetik Çeşitlilik.
• Türün Dağılış Özellikleri.

Habitat tahribinin nedenlerini fiziksel ve biyolojik olmak üzere sınıflandıran biyologlar, yukarıdaki etmenler ışığında geliştiğini öne sürmektedir. Habitat tahribinin durdurulması ve azaltılabilmesi için yapılan çalışmalar devam etmektedir.

Habitat Çeşitleri Nelerdir?

Habitat nedir sorusuna paralel olarak gelişen habitat çeşitleri, canlı türlerinin yaşadığı biyomlardır. Biyomlar ormanlık alanlar, dağlar, akarsu ve göletler, bataklıklar, okyanuslar ve küçük su alanları gibi çeşitlerden oluşan yaşam alanlarıdır. Ancak yaşam alanları çeşitlendirilirken genel bir kaideye bağlı kalınarak sınıflandırılmıştır.

Bu sınıflandırmalar şunlardır;

• Su Habitatları.
• Çöl Habitatları.
• Orman Habitatları.
• Tundra Habitatları.

Bu sınıflandırmaların dışında, alt habitat denilen yaşam alanları da mevcuttur. Ancak bu yaşam alanları, ana yaşam alanlarının alt parçacıkları olduğundan sınıflandırma kaideleri içerisine alınmamıştır.

Su Habitatları

Birçok canlı türünü içinde barındıran su habitatları deniz, okyanus, göl, nehir ve bataklıklardan oluşur. Su habitatların tamamında farklı canlı türleri bulunur. Bu türler amfibiler, sürüngenler, memeliler ve omurgasız canlılardır. Su habitatları birçok canlı için yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilme hususunda oldukça büyük bir önem arz eder.

Çöl Habitatları

Çöl habitatları bilindiği üzere kurak ve sıcak alanlardan oluşur. Ancak soğuk çöl alanları da mevcuttur. Bunlara bağlı olarak çöl habitatlarında gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı oldukça büyük oranlardadır. Çöl habitatların da tüm zorluklara rağmen adaptasyon sağlamış canlı türleri yaşamlarını sürdürmektedir. Bu canlı türleri çöl memelileri, çöl omurgalıları, çöl bitkileri ve çöl omurgasızlarıdır.

Orman Habitatları

Orman habitatları dünya üzerinde bulunan en yaygın habitat türüdür. Yeryüzünün üçte birini oluşturan orman habitatları, içlerinde bulundurduğu canlı türleri bakımından da oldukça zengindir. Kendi içinde iklim özellikleri bakımından farklılık gösteren orman habitatları, tropik, ılıman, iğne yapraklı olmak üzere çeşitlere ayrılır.

Tundra Habitatları

Tundra habitatları oldukça soğuk yaşam alanlarıdır. Uzun kışlar ve kısa bitki örtüsü tundra habitatlarının öne çıkan özelliklerindendir. Kuzey ve Güney kutuplarında tundra habitatları görülür. Sahip olduğu iklim zorlukları neticesiyle tundra habitatları oldukça az sayıda canlı türüne ev sahipli yapar. Kutup ayısı ve büyük toynaklı memeliler tundra habitatında varlığını sürdüren canlı türlerindendir.

Habitat Alanları Neden Korunmalıdır?

Dünyanın devamlılığı ekosistemin sürdürebilirliği ile alakalıdır. Bu bağlamda habitat alanlarının korunması ekosistem dengesiyle paraleldir. Bozulan bir ekosistemde biyo çeşitlilik hususunda büyük oranda azalma ve bozulmalar görülmesi olağandır. Böyle bir durumda türlerin yok olması, dünyanın işleyişi bakımından büyük risklere ve sorunlara gebe olacaktır. İnsanlar ve diğer organizmalar besin ihtiyacını büyük ölçüde habitat alanları vasıtasıyla doğrudan veya dolaylı olarak karşılamaktadır.

Yok olan habitat alanları canlı türlerini yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakabileceği gibi, sert iklim değişikliklerine, doğal afetlere de neden olacaktır. Bu minval de habitat alanlarının muhafaza edilmesi canlı türlerinin yaşamını devam ettirebilmesi için oldukça önemlidir. Günümüzde biyologların ve çeşitli kurumların habitat alanlarını korumaya yönelik yaptığı çalışmalar mevcuttur. Habitat alanlarının yok edilmesi veya tahrip edilmesi, habitat nedir gibi bir kavramı kısa süre içerisinde yok edebilir. Kısacası habitat alanlarının korunması, yaşamın devam edebilmesi için şarttır.