İklim krizi nedir, günümüzde her gün karşılaşılan ve cevabı çoğu kişi tarafından tam olarak bilinmeyen bir sorudur. Son yıllarda gündelik hayatlarımızı hissedilebilir derecede etkilemeye başlayan ve yaşadığımız coğrafyalarda olumsuz sonuçlar doğuran iklim krizi, çağımızın en büyük sorunlarındandır.
Bir bölgede uzun süre boyunca hissedilen hava durumlarına iklim denir. Özellikle sanayi devriminden sonra petrol, kömür, fosil yakıtlar gibi yeraltı kaynaklarının kullanımının artmasıyla birlikte iklim değişiklikleri son derece hızlı bir biçimde gerçekleşmeye başlamıştır. Çağımızda hızla etkisini göstermeye devam eden küresel ısınmanın sonuçlarından olan iklim krizi, endemik canlıların yaşamını tehlikeye atmaktadır.
Küresel iklim krizi nedir, hangi sebeplerden dolayı gerçekleşir ve sonuçları nelerdir sorularının cevabını daha iyi verebilmek için hazırladığımız yazımızda iklim krizi hakkında öğrenilmesi gereken tüm detaylara yer veriyoruz.
İklim Krizi Nedir?
Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkilerinden bahsedilince ilk sıraya yazılan iklim krizi, bir bölgedeki iklim koşullarında gerçekleşen zararlı ve beklenmedik değişimler olarak tanımlanabilir. Aniden yükselen sıcaklıklar, daha önceden tahmin edilemeyen uzun süreli yağışlar ve kuraklıklar iklim krizinin etkileri arasındadır.
Yalnızca belirli coğrafyalarda yaşayabilen bitki ve hayvanlar için de oldukça tehlikeli olan iklim krizi, hayatın devamlılığı için ideal olan ortamın bozulmasına neden olmaktadır. Tüm bu olumsuz etkilerinden dolayı uluslararası arenada devletler ve organizasyonlar iklim krizi ve etkileri hakkında bilinç oluşturmaya ve daha kötü sonuçlar doğurmasını engellemeye çalışmaktadır.
İklim Krizine Yol Açan Sebepler
Bir anda gelişen sanayileşmenin etkisi ile on binlerce yıldır görülmemiş bir şekilde ısınan atmosferin zarar görmesinden dolayı başlayan iklim krizi, zaman içerisinde dünya nüfusunun çoğalmasıyla hızlanmış; son yıllarda her geçen gün daha da artarak olumsuz etkilerini iyice hissettirmeye başlamıştır.
Her biri iklim krizinin oluşmasına zemin hazırlamış, gezegenimizde yaşamın daha zor bir hale gelmesine neden olmuştur. Sözünü etmiş olduğumuz tüm bu etkenlerin ortaya çıkardığı karbondioksitin atmosfere ulaşarak yarattığı Yeşil Ev Etkisi, atmosferi sararak yeryüzünün ısınmasına sebep olmaktadır.
İklim krizinin önüne geçmek için israf nedir sorusunun yanıtını öğrenmek, her alanda gereksiz tüketimi en aza indirmek ya da çevre dostu ürünler kullanmaya yönelmek alınabilecek başlıca önlemler arasındadır.
Geçtiğimiz dönemde İklim ve Kalkınma Liderlik Ödülü’ne layık görülen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan da “İklim değişikliğiyle mücadelede, küresel olarak kritik bir eşikteyiz. Türkiye olarak bu krize, dünyanın ortak evimiz olması şuuruyla yaklaşıyoruz” cümleleri ile iklim krizi mücadelesinin öneminin altını çizmiştir.
28 çevre gönüllüsünün ilham ve cesaret verici hikayelerinin yer aldığı ve Emine Erdoğan Hanımefendi himayesinde hazırlanan “Dünya Ortak Evimiz” isimli kitap geçtiğimiz aylarda çıkarak çevre bilinci yaratılması adına oldukça fayda sağlıyor.
İklim krizi ile mücadele konusunda bireysel anlamda neler yapılabileceğinin ve iklim değişikliğinin nelere yol açabileceğinin anlatıldığı kitabın günümüz şartlarında okunması gereken bir eser olarak raflardaki yerini alması gerektiğini hatırlatalım.
Çünkü, doğal bitki örtülerinin hızlı bir şekilde yok olmasına sebep olan bu durum önlem alınmazsa dünyamızın iklim krizi etkilerini şu ankinden daha da fazla hissetmesine yol açabilir. 18.000 yılda sadece 4 derece artan sıcaklığın önümüzdeki 30 yıl içerisinde 3 derece artacağı tahmin edilmektedir.
Bu yüzden iklim krizi her bir insanın ciddiye alması ve gündelik hayatında mikro ölçekte bile olsa çoğu şeyi değiştirerek mücadele etmesi gereken bir konudur.
İklim Krizinin Sonuçları
Son yıllarda hızla artan etkisi ile iklim krizinin sonuçları sadece havaların biraz ısınması ya da mevsime uygun olmayan yağışlara indirgenemez. Binlerce yıllık geçmişe sahip gezegenimiz her bir bölgesinde, son yüzyıla kadar sürekli olarak aynı iklim şartlarına sahip olduğundan bir anda gerçekleşen değişiklikler sadece fiziki olarak değil aynı zamanda canlı yaşamlarına da olumsuz etkide bulunuyor.
İklim krizi nedir sorusunu yanıtladıktan sonra gelin hep birlikte iklim krizinin yaratabileceği sonuçlara bakalım.
1. Yükselen Sıcaklıklar
Yeşil ev etkisi arttıkça, küresel yüzey sıcaklığı da artar. Geçirdiğimiz son on yıl, dünya tarihinin kaydedilen en sıcak dönemidir. 1980’lerden bu yana, her on yıl bir öncekinden daha sıcak olarak kaydedilmiştir. Günümüzde, dünyadaki hemen hemen tüm coğrafyalar her zamankinden daha sıcak günler geçirmektedir.
Daha yüksek sıcaklıkların olması sıcaklığa bağlı hastalıkların artmasına neden olmaktadır, orman yangınları daha kolay başlar ve koşullar daha sıcak olduğunda daha hızlı yayılır. Bu yüzden özellikle yaz aylarında iklim krizinin bu etkisine çok fazla dikkat etmek gerekir.
2. Artan Kuraklıklar
Sıcaklıkların artmasıyla birlikte oldukça suya olan ihtiyacın artmasına rağmen oluşan kuraklıklar sebebi ile su kıtlığı oluşmaktadır. Halihazırda su kıtlığı çeken bölgeler için durumu daha da kötü hale getiren iklim değişikliği nedeniyle yaşam döngüsü ve tarımsal faaliyetler riske girmektedir.
Kuraklıktan dolayı birçok tarım alanının işlenemez hale gelmesi ve içme suyu bulunamaması insan hayatını direkt olarak etkileyen faktörlerden. Kuraklığın etkilerinin azalması için gereksiz su tüketiminin önüne geçilmesi, doğal kaynak sularının etkilenmemesi gerekmektedir.
3. Şiddetli Fırtınalar
İklim krizi etkilerinin sadece sıcaklığın yükselmesinden ibaret olduğunu söylemek yanlış olur. Artan sıcaklığın buharlaştırdığı nemin yükselerek dünyaya yağmur olarak dönmesi bir diğer olumsuz etkidir. Aşırı yağışlara ve bundan kaynaklanan sel, taşkın gibi afetlere sebep olan bu durum oldukça sık bir şekilde etkisini göstermeye başlamıştır.
Okyanus yüzeyindeki suların ısınması ile tetiklenen kasırga ve tayfun gibi doğal afetler de iklim değişikliklerinden dolayı sık şekilde gerçekleşmektedir. Oldukça şiddetli olan bu fırtınalar kasabaları yok edecek güçte olup can kaybına yol açmaktadır.
4. Canlı Ölümleri
İklim değişikliği sebebiyle bir anda yükselen sıcaklıklar binlerce yıldır tek iklim tipinde yaşayan ve ona uygun vücuda sahip olan birçok canlının hayatı için de risk oluşturmaktadır. Endemik canlılar yaşamlarını sürdürmeleri için gereken hava şartlarının değişmesiyle hayatlarını kaybetmektedir.
Araştırmalara göre önümüzdeki on yıl içerisinde milyonlarca canlı türünün nesli iklim krizi nedeniyle tükenecek. İklim değişikliğinin sonuçlarından olan orman yangını, kuraklık, su kaynaklarının azalması bu canlıların türlerinin bitmesi ya da azalmasına en çok neden olan sonuçlardandır.
5. Deniz Seviyesinin Yükselmesi
20. yüzyılda başlayan ve son yıllarda hız kazanan deniz seviyesinin yükselmesi buzulların erimesinden kaynaklanmaktadır. Araştırmalar deniz seviye yükselmesinin bu yüzyılın sonuna kadar aynı hızla devam etmesi durumunda 60 ila 80 cm arasında bir yükselmenin gerçekleşeceğini gösteriyor.
Bu yükselme, deniz seviyesine yakın ülkelerin sular altında kalmasına ve birçok ülkenin haritadan silinmesine yol açabilir. Bu durumun önüne geçebilmek için iklim değişikliği hakkında bilinç yaratmak ve iklim krizini durdurmak için keskin adımlar atmak dünyada yaşayan herkes için zorunlu hale gelmiştir.
