Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçu Ve Cezası Nedir?

Çek, bir bankaya hitaben yazılan Türk Ticaret Kanunu hükümlerince düzenlenmiş ödeme aracı olarak kullanılan kıymetli evraktır.  Çek, günümüz şartlarında ticari alışveriş işlemlerinde kullanılan en önemli ödeme aracıdır. Çek hem alacaklıyı hem de borçluyu korumayı amaçlamakta  ve ileri bir tarihte borcun ödenmesi sağlamaktadır. Çek hem alacaklı hem de borçlu için koruma sağlamaktaysa da alacaklıya verilen çeklerin karşılıksız çıkması her zaman muhtemel bir durumdur. Bu sebeple daha önce hukukumuzda olan  bankada çekin karşılığınız bulunmaması 2016 yılında yürürlüğe giren 6728 sayılı kanunun m.63 ile Çek kanunu 5. Maddesinde yapılan değişiklikle karşılıksız çek keşide etme suçu yeniden  düzenlenmiştir.

Karşılıksız çek keşide etme suçuna ilişkin cezai yaptırım hükümleri 5941 sayılı Çek Kanununda yer almaktadır. Çek Kanununun ‘’çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı’’ başlıklı 5. maddesinde  üzerinde yazılı düzenlenme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz eden yetkili hamilin muhatap bankada karşılığı olmaması sonucu hamilin şikayeti üzerine gerçek ve tüzel kişilerin cezalandırılacağı düzenlenmiştir. Karşılıksız çek keşide etme suçunun meydana gelmesi için öncelikle kanuni ibraz süresi içinde çekin bankaya ibraz edilip  banka tarafından çekin karşılığının kısmen yada tamamen bulunmaması nedeniyle’’ karşılıksızdır işleminin’’ yapılması gerekmektedir.

Kanuna göre suçun faili çek karşılığını ilgili bankada bulundurmakla yükümlü olan kişi yani  çek hesabı sahibidir. Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması hâlinde, bu tüzel kişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organının üyesi, böyle bir belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler, suçun failidir. Çekin bankaya ibraz tarihinde mali işleri yürütmekle görevli olan yönetim kurulu üyesi çekin karşılıksız olmasından dolayı sorumludur yoksa çeki düzenleyen kişinin sorumluluğu söz konusu olmaz. Kanun gereğince Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Gerçek kişinin temsilcisi veya vekili olarak çek düzenlenmesi hâlinde, bu çekten dolayı hukukî ve cezai sorumluluk çek hesabı sahibine aittir.

Karşılıksız çek şikayeti ile ilgili görevli mahkeme icra ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise  çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da hesap sahibinin yahut şikâyetçinin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

Karşılıksız çek keşide etme suçunda şikayet hakkı yetkili hamile ati olup,şikayet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kullanılmalıdır. Bu 3 aylık şikayet süresi çekin karşılıksız olduğunu öğrendiği tarihten itibaren başlayacak ve her halükarda suç fiilinin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl geçmekle düşecektir. Yetkili hamilin şikayeti üzerene karşılıksız çek keşiden etme suçunu işleyen kişi hakkında Çek Kanunu Madde 5 uyarınca her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı az olamaz.